"Mardin Mutfağı"; Türk, Arap, Kürt, Süryani ve Ermeni mutfaklarının karışımından ortaya çıkmıştır. Bu bölgede yetişen bitkiler de, burada yaşamış ve yaşayan farklı dinlere mensup halkların törenleri de buradaki yemek kültürünün oluşmasında etkili olmuştur. Araplar' ın yağlı yemekleri, Mardin' in de yemeklerinde görülür. Ama farklı din ve ananelere sahip bu halkların yüzyıllardır birlikte yaşadığı düşünülecek olursa; Mardin mutfağı için "şu kültürden daha çok etkilenmiştir" diyemeyiz.
Bu yöredeki yemekler daha çok et, bulgur ve baharat ağırlıklıdır; sebze yemeği de yapılsa içine mutlaka et eklenir. Mardin, bulgurluk buğdayın yetiştirildiği önemli illerimizdendir. Tarçın, kişniş, mahlep, zencefil, yeni bahar, sumak, pul biber ve badem en çok kullanılan malzemelerdir. Deyrulzafaran Manastırı' nın civarında yüzyıllar önce yetişen safran bitkisi de Mardin denince akla gelen baharatlardandır; ancak yörede safran bitkisi artık pek yetişmemektedir. Baharat satan yerlerde içinde safran, karanfil ve tarçın bulunan zafran (safran) çayından edinebilirsiniz. Ayrıca Mardin-Nusaybin-Midyat-Kızıltepe Bölgeleri' nde yetişen ve mantar familyasından olan "kenger" adında bir mantar türü de yemeklerde kullanılır.
Mardin' e gidince mutlaka tadına bakılması gereken yemekleri şöyle sıralayabiliriz:
Çorbalar: Mercimek Çorbası, Kelle Paca, Kişk çorbası, Nohut Çorbası, Corten, Ginedir Çorbası, Un Çorbası, Atsiye Çorbası, Domates Çorbası.....
Kebaplar: Mardin Kebabı, Soğan Kebabı, Patlıcanlı Kebap, Patates Kebabı......
Et Yemekleri: Maldum, Kibbe, Mardin Çiğköftesi, Kelle Paça, Dobo, Firkiye, Güvec,
Köfteler: Haşlama İçli Köfte (İkbebet), Kızartma İçli Köfte (Irok), Çiğköfte, Mercimekli Köfte (Bello), Cevizli İçli Köfte , Süryani İçli Köftesi Kitel Raha....
Dolmalar-Sarmalar: Kaburga Dolması, İşkembe Dolması, Patlıcan ve Biber Dolması, Tavuk Dolması, Sumak ekşili etli sarma ve dolma (yepreğ), Hindi Dolması, Kuzu Dolması, Güvercin Dolması, Domates Dolması, Asma yaprağı dolması, Dut Yaprağı Dolması, Zeytinyağlı Yaprak Sarma
Pilavlar: Şehriyeli Bulgur Pilavı (Bırgıl) , Kınepleli Pilav, Mercimekli Pilav, Gasore, Ihşene, Çoban Pilavı....
Salata : Cevizli Tebbule salatası, muammara , tahinli patlıcan ezmesi.
Diğer Yemekler: Kıneble, Melemen, Nohut Meftunesi, Hımmısiye (ekşili nohut), Alluciye (ekşili erik yahnisi)
Hamur İşleri: Kişnişli ve Kırmızı Pul Biberli Tandır Cöregi, Kiliçe Çöreği, Sembusek, Cevizli Börek
Ekmekler : Mayasız yumuşak tandır ekmeği, Mayasız susamlı ekmek, zemin üstü tandırlarda pişirilen mayalı tandır ekmeği, fırında kurutularak pişirilen peksimet.
Tatlılar: Sütlaç, Peynir Helvası, Harire, Asure, Zerde, Un Helvası, Tahinli Helva....
Meyveler : Mardin Yeşilli' de yetiştirilen kiraz, bir salatalık türü olan Rami, Midyat ve çevresinde yetişen ekşi kavun, Mazruna.
Çerezler: Leblebi, Şekerli Leblebi, Kavun çekirdeği, Badem, Badem Sekeri, Ibzor, Bıttım, Mahlep, Pestil, Cevizli ve Bademli Sucuk (Ikude), Cevizli Sucuk.
İçecekler: Mırra, Üzüm Suyu, Nar Suyu, Sumak Suyu, Süryani Şarabı, Zafran Çayı,
Kahvaltılık malzemeler ise mevsimine göre değişir: Kışın sade mercimek çorbası, veya kavurmalı çorbası (mahlota) , peksimet (bakısma) , taze ekmek, yeşil zeytin, örgü peynir veya otlu peynir, cevizli pekmez, tereyağı veya bal tercih edilir. İlkbaharda ise; ekmek, kaymak, şekerle kaynatılmış gül yapraklarından yapılan katır (şire ) isimli şerbet, yumurta, taze peynir, beyaz veya kara dut bu mevsimin seçeneklerinden diyebiliriz. Bu menüye yaza doğru salatalık da eklenir. Havalar soğumaya başladıkça sofralarda, şeredin (et sucuğu) veya kalliye yer almaya başlar. Ayrıca Süryaniler' in çöreği "kiliçe" de kahvaltılar da çokça tercih edilir.
Bayram yemeklerinde genelde kaburga dolması ve pirinç pilavı gibi yöresel yemekler pişirilir. Tatlılardan da sütlaç ve zerde tercih edilir.
BU YAZININ TÜM HAKLARI ŞAHSIMA AİTTİR. İZİNSİZ HİÇBİR YERDE KULLANILAMAZ.